Omschrijving

Deze uitgave verschijnt op 15 november 2024

Biografie van Gerard Maas (1913-1988)
Violist, communist, twijfelaar

Het bewogen leven van Gerard Maas begon als gewone werknemer in Zaandam. Hij werd daarnaast verdienstelijk viool- en toneelspeler. Hij zag de opkomst van het barbaarse nationaalsocialisme. In augustus 1940 meldde hij zich aan bij de Communistische Partij Nederland (CPN). Gerard ging in verzet.

De oorlog werd een traumatische achtbaan. Hij typte de illegale ‘Waarheid’, deelde pamfletten uit bij de Februaristaking en werd leider van het Zaanse verzet. In augustus 1943 werd hij gepakt en vervolgens gemarteld, gevangengezet, kampbewoner en door de Duitse rechter ter dood veroordeeld. Zijn hartsvriend zat ook in de dodencel in Vught en werd gefusilleerd. Gerard deed de gelofte de strijd voort te zetten.

Bevrijd uit de oorlog was hij overtuigd communist geworden en al gauw stalinist. Hij werd journalist en redacteur, fractievoorzitter in Zaandam en vooraanstaand partijbestuurder van de CPN. In 1957 reisde hij namens de CPN naar het rode China waar hij de hand schudde van Deng Xiao Ping.

Midden jaren 60 organiseerde hij samen met de pacifisten de eerste grote demonstraties tegen de atoombom. Maar hij werd aan de kant gezet. Toen sloeg het kampsyndroom toe en ging hij aan het communisme twijfelen.

Voor mij, zijn zoon en biograaf, brachten zíjn dood en de dood van het wereldwijde communisme twee totaal verschillende gevoelens: enorme bevrijding en groot verdriet. Met het verdriet heb ik me kunnen verzoenen, de bevrijding voel ik nog steeds. Maar net als Gerard vind ik dat protest tegen onrecht nodig blijft.